Investeringen

Vervangingsinvesteringen zijn investeringen die worden uitgevoerd als

• Er moet worden voldaan aan wet- en regelgeving;
• Veroudering, slijtage en de staat van het onderhoud vervanging noodzakelijk maakt om het activum te behouden;
• Er een directe relatie met eerdere bestuurlijke besluitvorming is.

In dit hoofdstuk wordt een toelichting gegeven op het meerjareninvesteringsplan (MIP). Achtereenvolgens wordt inzicht gegeven op de ontwikkeling van de vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar en toelichting gegeven op de belangrijkste wijzigingen ten opzichte van de begroting 2021. Tot slot is een tabel opgenomen met de bijstellingen per programma per jaar.
In de kolom Investeringssom (tien jaar) zijn de totaalbedragen vanaf de startdatum opgenomen voor een periode van tien jaar, die ter autorisatie aan de raad zijn of worden voorgelegd. In onderstaande tabel zijn onder 'begroting 2021' de investeringsbedragen opgenomen die voortkomen uit eerdere P&C documenten (stand tot en met begroting 2021). Het betreft nog niet afgeronde investeringen. Voor bijstellingen op kredieten die uitgaven in het lopend jaar (2021) kennen en voor nieuwe opgevoerde investeringen in 2021 worden bij deze Voorjaarsnota aanvullende kredietvoorstellen ter besluitvorming aan de raad voorgelegd. Besluitvorming over de investeringen die het komend begrotingsjaar van start gaan ligt voor bij de vaststelling van de begroting 2022.
De bijdrage van derden worden in één keer in mindering gebracht op de te activeren investeringssom, waarover Zaanstad de kapitaallasten draagt in haar begroting. In de najaarsrapportage en jaarrekening wordt u geïnformeerd over de voortgang van de investeringsprojecten.

Totaaloverzicht bijstellingen vervangingsinvesteringen

Vanaf 2017 bestaat de verplichting (rijksregelgeving BBV ) om alle vaste activa te activeren. Dat betekent dat de kosten van een investering - in de vorm van kapitaallasten - verdeeld moeten worden over de jaren waarin het gebruikt wordt. Kapitaallasten bestaan uit afschrijvingslasten en rentelasten en zijn niet snel beïnvloedbaar omdat de uitgaven al zijn gedaan. Om te voorkomen dat een relatief groot deel van de begroting bestaat uit kapitaallasten is het van belang deze lasten te beheersen. Bij de afschrijvingslasten gaat het dan vooral om de lasten die een beslag leggen op de algemene middelen. Afschrijvingslasten die worden gedekt via tarieven, reserves of huurinkomsten vallen hierbuiten. De beheersing van de rentelasten is onderdeel van de paragraaf Financiering van de jaarrekening en de begroting .

Om de infrastructuur en de voorzieningen in de stad en de bedrijfsmiddelen van de gemeentelijke organisatie in stand te houden, worden dergelijke kapitaalgoederen in de regel vervangen als de gebruiksduur is verstreken en het kapitaalgoed is versleten. Alle vervangingsinvesteringen en de bijbehorende kapitaallasten zijn opgenomen in het MIP. Om beheersing van de kapitaallasten mogelijk te maken, worden vanaf 2017 twee keer per jaar de afschrijvingslasten van alle vervangingsinvesteringen voor de komende tien jaar in beeld gebracht. Dat is nu ook voor de Voorjaarsnota 2021-2025 gedaan.

Toelichting bijstellingen en te autoriseren vervangingsinvesteringen

Op basis van de werkelijke investeringsuitgaven in 2020 en actuele inzichten zijn de investeringsuitgaven voor 2021 en verder geactualiseerd. Ten opzichte van de stand bij de begroting 2021 zijn nieuwe vervangingsinvesteringen toegevoegd, investeringsbedragen bijgesteld en geïndexeerd en is de uitgavenplanning geactualiseerd (herfaseringen). Daarnaast zijn de bijdragen van derden geactualiseerd. Ook is een nieuwe laatste jaarschijf, jaar 2030, toegevoegd om de investeringsvolumes over een periode van tien jaar te kunnen laten zien.

De bijstellingen over de looptijd van tien jaar zijn:

• Het opvoeren van nieuwe vervangingsinvesteringen voor een bedrag van € 13,3 miljoen, waarvan € 3,2 miljoen in 2021.
• Het opvoeren van bijstellingen op lopende of al geplande investeringen van per saldo € 25,9 miljoen, waarvan € 14,2 miljoen een verschuiving van onderbestedingen in 2020 naar 2021 betreft.
• Het opvoeren van indexeringslasten (onderwijs en sport) voor € 1,8 miljoen.
• Het opvoeren van herfaseringen. Een herfasering is per definitie per saldo nul.
• Het opvoeren van extra bijdragen van derden voor € 3,5 miljoen.

Hieronder volgt eerst een toelichting op de belangrijkste mutaties per categorie. Vervolgens is een detailtabel van de investeringen opgenomen, zoals die bij de begroting 2021 vastgesteld is. Daarna is een tabel opgenomen met de mutaties op de investeringen die bij deze voorjaarsnota voorgesteld worden. Tot slot is een tabel opgenomen waarin de voorgestelde bijstellingen op de investeringsbedragen per programma zijn opgenomen.

Nieuwe vervangingsinvesteringen

In totaal is € 13,3 miljoen aan nieuwe investeringen in het MIP opgenomen. In hoofdlijnen betreft dit de volgende posten:

• Onderwijshuisvesting (programma 3): Het project vervangende nieuwbouw OBS Kogerveld (€ 9,0 miljoen) en het project Wij-land Westzaan (€ 1,5 miljoen) zijn toegevoegd aan het IHP. Deze worden voor € 5,2 miljoen gedekt uit de reservering voor het vervolg IHP PO: € 3,7 miljoen uit Maak PO gelden en € 1,6 miljoen uit toekomstige huurinkomsten. Voor een toelichting wordt verwezen naar het IHP 21.1.
• Er is € 0,9 miljoen opgenomen voor het vervangen van 3 toplagen van sportvelden (programma 3 in 2021, 2028 en 2029) Deze worden grotendeels gedekt binnen de beschikbare budgetten binnen het MIP, onder andere door onderbesteding van de investeringen uit het boekjaar 2020 en de verschuiving van de routekaart buitensport naar de sportvelden.
• Er is € 1,95 miljoen opgenomen voor de investering in de brandweerkazerne aan het Prins Bernhardplein (programma 5, 2021). De VrZW betaalt hier een kostendekkende huur voor.

Bijstellingen van lopende of al geplande investeringen

In de tabel is een totaalbedrag aan bijstellingen opgenomen van € 25,9 miljoen in de jaren 2021 t/m 2030. Dit betreft voor € 14,2 miljoen de verschuiving van (vertraagde) investeringen van 2020 naar 2021 en later. De overige bijstellingen betreffen op hoofdlijnen:

• Onderwijshuisvesting (programma 3): de stijging van het aantal woningen leidt ook tot een stijging van het aantal leerlingen. Zaans Hout (primair onderwijs) moet daarom uitgebreid worden (€ 4,5 miljoen) en ook bij het voortgezet onderwijs wordt gerekend met € 3,8 miljoen hogere uitgaven. Overige bijstellingen leiden in totaal tot € 1,5 miljoen extra kosten. Voor een nadere toelichting wordt verwezen naar het IHP 21.1 (2021/6539) en het IHP VO (2020/30065).
• Binnen programma 5 is het tekort op de Wilhelminasluis (€ 0,7 miljoen) verwerkt. De tekorten zijn ontstaan bij de renovatie van de Wilhelminasluis door meer aanvragen voor nadeelcompensatie bij de provincie Noord-Holland dan was verwacht. Daarnaast worden er vanwege de veiligheid nog extra camera’s geplaatst. Verder is er door vertraging in de realisatie en de nog voortdurende onderhoudstermijn (na directe realisatie) tot december 2021 een extra overschrijding op de apparaatskosten (zie 2021/7108 )
• Binnen programma 7 zijn diverse bijstellingen opgenomen voor in totaal € 1,2 miljoen voor met name storage en de nieuwe jaarschijf 2030.

Indexeringslasten
De budgetten voor onderwijsinvesteringen zijn geïndexeerd. Dit heeft geleid tot een bijstelling van € 0,2 miljoen voor het IHP en € 1,5 miljoen voor het investeringen voor het voortgezet onderwijs over de gehele periode 2020-2030 (programma 3). De indexatie van openbare ruimte investeringen volgt bij de begroting.

Herfasering
Herfasering is het actualiseren van de planning van de vervangingsinvesteringen in de tijd. Dit heeft (normaliter) geen consequenties voor de eerder vastgestelde kredieten.

Bijdrage derden

Bijdragen van derden aan investeringen, zoals subsidies, moeten op grond van regelgeving direct in mindering worden gebracht op de investeringsvolumes. De bijdragen van derden zijn geactualiseerd op basis van de onderuitputting 2020 en nieuwe ontwikkelingen. Ten opzichte van de begroting 2021 zijn de bijdragen met € 3,5 miljoen omhoog bijgesteld. Dit heeft vooral te maken met faseringen van een aantal kredieten binnen Wegen en verkeer van 2020 naar 2021 (€ 2,2 miljoen). Omdat de investeringen later worden gerealiseerd worden ook de bijdragen later ontvangen. Daarnaast draagt een schoolbestuur € 0,8 miljoen bij aan een renovatieproject onderwijs en is bij sport de bijdrage SPUK opgenomen voor € 0,5 miljoen.

Ontwikkeling vervangingsinvesteringen voor de komende 10 jaar per programma
In onderstaande tabellen geven we de uitsplitsing van de vervangingsinvesteringen over de programma’s vanaf 2021. De eerste tabel betreft de beginstand begroting 2021, de tweede tabel bevat de voorgestelde wijzigingen in deze voorjaarsnota en de laatste tabel bevat de totale bijstelling per programma.

Begroting 2021

Mutaties Voorjaarsnota 2021-2025

Te autoriseren bijstellingen investeringsvolumes 2021 per programma